Od jakiegoś czasu chciałem napisać coś o meandrach pewnego postępowania administracyjnego i wynikających z tego nieporozumieniach, marnotrawstwie, wzbudzaniu konfliktów społecznych i antagonizowaniu ludzi. Przykłady były albo lokalne, a więc o małym rażeniu, albo  powszechnie znane, ale przez to utrwalonym wizerunku, na którym cokolwiek innego trudno zilustrować. Co więcej każdy, kto choć raz zetknął się z rodzimymi regulacjami prawa wie, że to co opisuję jest normą w wielu dziedzinach, także pozaśrodowiskowych, a źródłem są urzędnicy. Przekaz utknąłby na tej konstatacji. Redukcja wszystkiego do urzędniczej głupoty i biurokracji jest automatyczna. Tymczasem urzędniczy legion, zagnieżdżony w gminie, powiecie, województwie lub gdzie bądź, ma mniej z tym wspólnego niż się wydaje, a mnoży się, bo coś dostarcza mu pożywki.

Na potrzebę przykładu spektakularnego naprowadził mnie znajomy. Otóż, chcę wybudować naziemną elektrownie fotowoltaiczną w Łazienkach Warszawskich. Tak, tak, nic nie pomyliłem. W Łazienkach, albo niedaleko, na przykład na działce nr 77 w gminie Dzielnica Śródmieście. Sprecyzuję, że jest to teren przy ulicy Wiejskiej 4/6/8, gdzie znajduje się Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Nie dość, że autor jest monotematyczny – pomyśli jeden przeczytawszy wstęp, to jeszcze wciąga czytelników w jakąś SF – dopowie drugi, a trzeci zakończy – przecież to oczywiste, że nie ma do tego prawa. Po czym, wszyscy, w liczbie trzech, darują sobie dalszą lekturę. Może zanim to nastąpi, zdążę choć wyjaśnić dlaczego elektrownia, dlaczego Łazienki Warszawskie i dlaczego Sejm.

Po pierwsze, sprawy budów elektrowni fotowoltaicznych zawalają, od 2-3 lat, wszystkie urzędy, które mają cokolwiek wspólnego z budownictwem i ochroną środowiska. Ich liczba sięga w całym kraju  tysięcy, może nawet kilkudziesięciu tysięcy w roku kalendarzowym. Są one wysoko w rankingu liczby prowadzonych spraw. Jeśli macie kogoś znajomego z tego zbioru legionu zła, to zapytajcie co ma teraz na biurku lub pulpicie ekranu. Jestem pewien, że większość zapytanych odpowie: robię w elektrowniach.

Teraz o Łazienkach. Teren ma ładą ekspozycję ku południowemu Słońcu. I to powinno wystarczyć.  Nie, no zaraz – ktoś powie – przecież dziedzictwo  kulturowe, zabytki, rzeźby, krajobraz, rejestr zabytków, pomnik historii. Proszę Państwa, nikt nie zabrania planować, a ja poprzedzam chęć budowy planem. A co tyczy planowania, to Łazienki Królewskie w Warszawie nie są objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, który utrwalałby obecne funkcje tego terenu. A teraz bardziej poważnie – otóż wybrałem Łazienki w Warszawie, bo wszyscy raczej je znamy i nie wyobrażamy sobie by mogło być tam coś innego, a już szczególnie jakiś obiekt przemysłowy. Gdybym napisał, że elektrownia ma powstać na polu, to kogo by to zainteresowało? Może paru sąsiadów, którym zmieniłby się pejzaż zza okna ich domów. Co innego Łazienki – dziedzictwo, zabytki, pomniki, itp. imponderabilia stałości przestrzeni i czasu. 

Dlaczego Sejm? A dlatego, że wyburzenie tamtejszych obiektów pod elektrownię miałoby spore poparcie społeczne. Tyle, że jego rezydenci zapewne przenieśliby się gdzie indziej i nadal pracowali nad ulepszaniem swojej rzeczywistości. Równanie z ziemią byłoby tu prostsze, bo większość tutejszych obiektów budowlanych nie jest zabytkiem, nie jest też pomnikiem historii.  Działka nr 77 nie jest także, z tego co się orientuję, objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Można tu planować co się chce i ja to właśnie robię. Tak naprawdę, wybrałem adres ulicy Wiejskiej 4/6/8 pod inwestycję by Szanowny Czytelnik zwrócił uwagę na źródło prawa, które pozwala mi uruchomić i zaangażować machinę administracyjną w planowaniu prywatnego szaleństwa, o konsekwencjach środowiskowych, krajobrazowych, historycznych, społecznych,  państwowych itd.  

Jeśli ktoś nadal myśli, że moje plany są nierozsądne, a cały tekst jest tylko marną krotochwilą – o czym zapewne napiszę na końcu, to dorzucę kilka dodatkowych argumentów do tego podejrzenia. Nie jestem właścicielem tych gruntów. Niby mocny argument, prawda? Ale nie stanowi on żadnego problemu dla planowania mojej budowy. Mogę ją zaplanować nawet w Grodzisku Mazowieckim, na działce o identyfikatorze 140504_5.0028.46/8 przy ulicy Sokolniczej 8, w pewnej Klinice. Nawet bez wiedzy jej właścicieli, krewnych i sąsiadów. Drugi argument – nie mam funduszu na przedsięwzięcie. Litości, też mi przeszkoda. Działka Łazienek Królewskich ma 69,4 ha, a Sejmu Rzeczypospolitej 6,4 ha. Ta pierwsza o wiele bardziej mi się podoba. Przy obecnym standardzie paneli fotowoltaicznych wcisnę tu kilka sektorów tych instalacji o mocy, dajmy na to, 50 MW. Przy obecnych cenach paneli i budowy będzie to około 130-150 mln złotych. Dorzucę jeszcze 200 mln na te wszystkie wyburzenia, wywózki, utylizacje itp. Dobra, dam 400 mln. Ludzie, to naprawdę nie ma znaczenia ile to będzie kosztowało i czy ja mam taki kapitał, i czy w ogóle mam cokolwiek. Ja chcę wybudować elektrownię fotowoltaiczną w Łazienkach Królewskich w Warszawie, a żeby to zrobić muszę uzyskać pozwolenie na budowę. Ten dokument urzędowy, wydawany w drodze decyzji administracyjnej, zezwalającej na rozpoczęcie i prowadzenie budowy, poprzedza szereg innych decyzji, w tym ta do której zmierzam. Jest to decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, popularnie zwana decyzją środowiskową.

Żaden pan Maciejewski, w przypadku działki przy ulicy Sokolniczej, czy żaden Skarb Państwa z działek przy ulicach Wiejskiej lub Agrykola nie zabroni mi planowania budowy tylko dlatego, że nie jestem właścicielem terenu lub tylko dlatego, że o tym nie wiedzą, ani tym bardziej dlatego, że nie mam odpowiedniego kapitału na koncie. Nie są to też przesłanki by właściwy sprawie urząd odmówił mi przyjęcia wniosku o wydanie decyzji środowiskowej i nie zainicjował postępowania administracyjnego. Urząd ma wniosek przyjąć i sprawę prowadzić, nawet jeśli zamierzenie wydaje się żartem.

Spodziewam się, że po tym wyjaśnieniu nie będzie dla nikogo zdziwieniem, że ten sam urząd, a czasami ten sam szeregowy z legionu zła w tym urzędzie, może prowadzić dla jednej działki, dwie, a nawet trzy sprawy decyzji środowiskowej dla różnych inwestycji, bo jest trzech różnych wnioskodawców. O ich planach może nie wiedzieć właściciel tej działki, bo rzadko kto zagląda w publiczne ogłoszenia pracy urzędów. Nie jest to nic nadzwyczajnego. Teoretycznie może być tak, że dla jednej działki może być wydanych kilka decyzji środowiskowych np. jedna dla turbin wiatrowych,  druga dla solarów (wiadomo o co chodzi), a trzecia dla osiedla domów mieszkalnych albo kopalni żwiru. W rzeczywistości, ciosanej przez obietnicę subwencji dla OZE, zdarza się, że pokrywają się turbiny wiatrowe i fotowoltaika, bo na działce lub blisko niej przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna. Jej obecość sugeruje przyłącze i niskie tego koszty, a sam wnioskujący, np. deweloper, chce sprzedać na rynku tę ofertę. To jest gra warta świeczki, bo uzyskanie decyzji środowiskowej niewiele kosztuje.

Decyzja środowiskowa nie jest pozwoleniem na budowę, a rozpoczyna bardzo długą drogę do tego pozwolenia. Mam nadzieję, że do tej pory wszystko jest jasne, a liczba legionu już nikogo nie dziwi. Tym bardziej, że Urząd Dzielnica Śródmieście Warszawa musi uruchomić w mojej sprawie, inne urzędy np. Inspektorat Sanitarny, Wody Polskie, Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska. W każdym z tych urzędów będą pracowali ludzie nad moim wnioskiem, począwszy od dyrektora, przez stanowiska specjalistów, aż po menedżera powierzchni płaskich. Nie mam kapitału, a będą dla mnie pracowali ludzie wielu urzędów, i to za jedyne 205 zł, bo tyle kosztuje wniosek o uzyskanie decyzji środowiskowej. Taniocha, nie?

Może się tak zdarzyć, że urzędnik zauważy, że Królewskie Łazienki w Warszawie mają status pomnika historii. Przewertuje odpowiednie przepisy o ochronie zabytków i stwierdzi, że moje założenie budowy jest błędne – nie można zbudować elektrowni fotowoltaicznej na pomniku historii. I może tak być, a to jest najbardziej nieprawdopodobne w tej opowieści, że urząd odmówi wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji środowiskowej, ponieważ już na początku wiadomo, że nie uzyskam pozytywnego efektu końcowego czyli pozwolenia na budowę. Byłoby to bardzo odważne posunięcie, które wysłało by mnie do czorta, a przede wszystkim nie skutkowałoby lawinowym uruchomieniem urzędniczej maszynerii kilku, kolejnych instytucji. Miałbym prawo odwołać się z piekielnych czeluści, ale załóżmy, że to daruję. Takich przypadków, w których urząd, korzystając z przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, może już na początku odmówić wszczęcia postepowania, mając solidny argument niemożliwego rozstrzygnięcia sprawy zgodnie z oczekiwaniem wnioskującego, jest bardzo mało. Można zatem nękać i paraliżować urzędy państwowe i samorządowe absurdalnymi planami za niewielkie pieniądze.

Działka przy ulicy Wiejskiej nie jest pomnikiem historii. Przyjmijmy, że Urząd Dzielnica Śródmieście nie znajdzie argumentu by odmówić rozpoczęcia procedury wydania decyzji środowiskowej. Wśród czternastu punktów karty informacji przedsięwzięcia, którą muszę złożyć wraz z wnioskiem, nie ma mowy o żadnych zabytkach. Nawet jeśli są tam jakieś zabytki, to nie mają one znaczenia dlatego, że celem tej decyzji, wydawanej dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, jest ustalenie uwarunkowań, które mają zapewnić najmniejszy wpływ inwestycji na to środowisko i to wszystko. 

Uruchamiam zatem, za pomocą jednego wniosku, kolejne urzędy i ludzi do pracy. Z całą pewnością skorzystają one z procedury oceny oddziaływania na środowisko, angażując z kolei mnie do pracy nad raportem oddziaływania przedsięwzięcia. I machina przyspiesza, ogarniając coraz większe kręgi ludzi i instytucji. Już nie tylko urzędników, ale mieszkańców z sąsiedztwa, strony postepowania i zainteresowanych – dziesiątki, setki, tysiące ludzi: stowarzyszenia, fundacje, miłośnicy tego i owego, eksperci, prawnicy, doradcy, media wszelakie, blogerzy, samorządowcy, politycy itd. Za niewielkie pieniądze wzbudzam konflikt między zwolennikami i przeciwnikami inwestycji oraz generuję bezproduktywny rynek pracy. Jak w zaniepokojonym mrowisku, nagle roi się od jego mieszkańców.  

Roszczenia przeciwników mojej inwestycji są takie by urzędy ją zablokowały. Tymczasem katalog do wydania odmowy zgody na realizację przedsięwzięcia jest bardzo skąpy. Można odmówić tylko wtedy, gdy z oceny oddziaływania wyniknie, że przedsięwzięcie będzie miało znacząco negatywny wpływ na obszar Natura 2000 (dyrektywa UE) lub, że wpływa ono negatywnie na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych w odniesieniu do wód (dyrektywa UE) lub, że żaden z wariantów przedsięwzięcia nie ma możliwości  realizacji. Wszystko to pokonuję. Ba, w raporcie wykażę, że wpływ na przyrodę i środowisko mojej inwestycji będzie mniejszy niż ten, który jest tam obecnie. Rozsądek, opór i nawet największy konflikt społeczny czy inne sentymenty nie są podstawą do odmowy. To oczywiście rozjusza obywateli niechętnych inwestycji i podkopuje zaufanie do jakichkolwiek instytucji i państwa w ogóle. A jesteśmy dopiero na samym początku. Co będzie dalej? Może nic i w tym właśnie absurd nabrzmiałej sytuacji.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia nie jest, co zostało już napisane, zgodą na budowę, ani jej nie determinuje. Jeśli nawet ją uzyskam, to nie znaczy, że nie utknę z pomysłem na innych przepisach, a ostatecznie polegnę na braku zgody właściciela działki do dysponowania jego nieruchomością. Mogę w ogóle z niej nie skorzystać lub wykorzystać ją by tylko testować jakie warunki środowiskowe musiałbym spełnić by cokolwiek zrobić. Mogę markować, że cokolwiek zamierzam by realizować inne, zakulisowe cele. Ta decyzja angażuje, często niewspółmiernie do swej wagi, pracę urzędów i absorbuje uwagę rzeszy ludzi. Wywołuje burze w szklance wody, shitsormy, o skutku trwałych konfliktów i o poważnych konsekwencjach. Czy można to zmienić?

Pewnie tak, ale raczej to się nie stanie. Zanim zaczniemy wieszać oponentów, lżyć urzędy, obsobaczać własne państwo, lepiej poznać naturę tej decyzji, co mam nadzieję udało się opisać. Nieporozumień i rozczarowań oraz utraty zaufania byłoby nieco mniej, gdyby w gminach funkcjonowały miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, które też nie są trwałe, ale nadają konkretne funkcje terenom i w jakieś części ograniczają swobodę ich zmiany. Takiego planu nie mają nawet Łazienki Królewskie w Warszawie i siedziba Sejmu RP. Mniej byłoby konfliktów gdyby ustawodawstwo wyprzedało lub choćby nadążało za zachciankami i nowinkami, w tym wypadku narzuconej polityki klimatyczno-energetycznej, a dawało narzędzia wykluczające lokalizację turbin wiatrowych, elektrowni fotowoltaicznych czy biogazowni  we wrażliwych okolicznościach. Skoro nie nadąża, to nic nie stoi na przeszkodzie by planować budowę czegokolwiek bardziej pożytecznego niż to, co obecnie znajduje się na Wiejskiej 4/6/8.

 

 

 

---

tagi: sejm  elektrownia fotowoltaiczna  decyzja środowiskowa  postepowanie administracyjne 

	Greenwatcher
	28 sierpnia 2021 07:02

11     1552    12 zaloguj sie by polubić