W drugiej połowie ubiegłego roku, Komisja Europejska podała do publicznej wiadomości nową, unijną strategię o ochronie różnorodności biologicznej. Będzie ona obowiązywać do roku 2030, a jej przewodnim hasłem będzie slogan „Przywracanie przyrody do naszego życia”. Głównym celem strategii jest powstrzymanie utraty wspomnianej różnorodności, które to zjawisko jest ponoć gruntownie, naukowo udokumentowane. Temu zapewnieniu powagi naukowej, towarzyszą alarmistyczne inwokacje o niezbędnych i pilnych potrzebach wzmożenia działań, o dramatach wymierania gatunków, o śmiercionośnych zmianach klimatycznych, itp. niepokojach, w których od kliku dekad utrzymywane jest społeczeństwo. Nie omieszkano by w tę gawędę włączyć także pandemię COVID-19 i pomniejsze epidemie świata ludzi i pozostałych żywych organizmów. Strategię uzasadniają także zobowiązania, konwencje i międzynarodowe protokoły. Ma ona także utrzymać światowe przodownictwo UE w ochronie środowiska i przyrody, czemu mają służyć bardzo ambitne, nawet jak na standardy unijne, cele cząstkowe:

- objęcie 30% obszaru lądu i 30% mórz w UE ochroną, w której wszelka działalność będzie poddana utrzymaniu różnorodności biologicznej;

- objęcie 10% obszaru lądu i 10% mórz w UE ochroną ścisłą;

- objęcie wszystkich lasów pierwotnych i starodrzewów ochroną ścisłą;

- zobowiązanie państw członkowskich UE do odbudowania zdegradowanych ekosystemów, mających zdolności wychwytywania dwutlenku węgla i akumulacji węgla;

- zobowiązanie państw członkowskich UE do osiągnięcia właściwego stanu ochrony, co najmniej 30% gatunków i siedlisk przyrodniczych, które obecnie nie mają tego stanu;

- ograniczanie wprowadzania i rozprzestrzeniania gatunków obcych;

- ograniczenie o 50% stosowania pestycydów;

- ograniczenie o co najmniej 25% stosowania nawozów;

- wyłączenie 10% gruntów rolnych z gospodarki na rzecz ochrony różnorodności biologicznej;

- zwiększenie areału rolnictwa ekologicznego do 25% wszystkich gruntów, będących w uprawie;

- nasadzenie dodatkowych 3 miliardów drzew, ponad dotychczasowe plany zalesień i zadrzewienia;

- przywrócenie swobodnego przepływu na co najmniej 25 tys. kilometrów rzek w UE;

- zazielenienie miast;

- opracowanie nowego planu działania dla ochrony zasobów morza.

Każdy z wymienionych celów będzie obudowany prawnymi i pozaprawnymi ramami zarządzania, a KE opracuje sposoby monitorowania i przeglądu, umożliwiające regularną ocenę postępów, które mają przyspieszyć wdrażanie i egzekwowanie wspólnotowych przepisów ochrony środowiska. W grudniu, zgodnie z przyjętym harmonogramem, rządy otrzymały pierwsze uwagi, dotyczące obszarów chronionych. Zgodnie z nimi, KE, wraz reprezentacją krajów członkowskich i Europejską Agencją Środowiska, przedstawi, do końca roku 2021, ostateczne kryteria i wytyczne dla identyfikacji oraz wyznaczania dodatkowych obszarów chronionych.

Tymczasem teraz KE wskazuje, że tylko obecna sieć Natura 2000, która obejmuje 18% lądu i 8% mórz, spełnia kryteria ochrony różnorodności biologicznej. Takiej ochronie ma być poddane 30% lądu i 30% mórz. Krajowe formy ochrony przyrody nie posiadają gwarancji ochrony, których oczekuje KE, dlatego kraje członkowskie będą musiały coś z tym zrobić.

Wymieniony zespół zadaniowy (KE, tubylcy i EAŚ) ma wypracować, pod przewodnictwem KE definicję ochrony ścisłej. I w tym wypadku KE zdołała zasygnalizować, że obecnie tylko 3% lądu i ledwie 1% mórz w UE podlega ochronie ścisłej, a przypomnę, że jej oczekiwaniem jest po 10% w roku 2030. KE dała znać krajom członkowskim, że jest świadoma różnic tego co w poszczególnych krajach jest rozumiane pod pojęciami parków narodowych i rezerwatów przyrody. Są one powszechnie kojarzone z ochroną ścisłą, ale nie spełniają międzynarodowego standardu kategorii ścisłej ochrony, a nawet parku narodowego.

To jest bardzo ciekawy zwrot akcji, bo jeśli dotąd ktoś chciał wykazać przewagi ochrony przyrody krajów światowej części Europy nad polskim zacofaniem, to zwykle korzystał z tej nieświadomości i zestawiał liczby ilości lub pokrycia parków narodowych i rezerwatów. W takiej ustawce nasze formy formy wypadały mizernie. Tyle, że np. nasze parki narodowe były zgodne, w większości, z tym co Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) traktuje jako park narodowy (kat.II), a znaczna część parków narodowych Europy to ledwie obszary chronionego krajobrazu (kat.V).

KE, idąc tym tropem, już wspomniała, że obszary ściśle chronione to takie, na których procesy naturalne pozostają w zasadzie niezakłócone, a prawie każda działalność, taka jak np. górnictwo, rybołówstwo, łowiectwo lub leśnictwo jest tam niedopuszczalna, co najwyżej badania naukowe, zapobieganie klęskom żywiołowym, nieinwazyjna i ściśle kontrolowana turystyka, nieinwazyjne instalacje energii odnawialnej. W tym ostatnim upatruję silnego lobby Zimmermann PV-Stahlbau i Simesa, ale pewnie się mylę.

Ledwie wspomnienie o istnieniu ochrony ścisłej w typologii IUCN wyprowadziło z równowagi Szwedów. Tak się bowiem składa, że rodacy aktywistki Thunberg kultywują, w krajowych formach ochrony ścisłej, tradycyjne łowiectwo i rolnictwo, a to degraduje je, w myśl podziału IUCN, do niższych kategorii ochrony. Szwedzi chcąc sprostać oczekiwaniom KE musieliby z tego zrezygnować, rugując wielowiekową gospodarkę, która zachowała przyrodę w dość przyzwoitym stanie. Musieliby też przekreślić dorobek własnej ochrony przyrody z której bynajmniej nie wyrzucono człowieka, ale był on jej częścią.

Scenariusz degradacji krajowych form ochrony przyrody oraz defraudacji tego co kraje osiągnęły w okresie przedunijnym jest, moim zdaniem, działaniem celowym. Ten mechanizm wyparcia wszystkiego co było przed UE jest widoczny w wielu dziedzinach, nie tylko w ochronie przyrody i środowiska. Przypomina on negowanie wszystkiego co było przed najlepszym na świecie i jedynym, właściwym ustrojem, który teraz jest wprowadzany od zachodu.

Ta negacja jest konieczna, dlatego że sukces, jeśli w ogóle nastąpi, musi być działem UE, a nie poszczególnych państw i krajów członkowskich. Tymczasem go nie widać, a zamiast tego mamy uciekający horyzont kolejnych celów. Ta ucieczka do przodu ma swoją przyczynę. Kolejne okresowe i cząstkowe raporty, spływające do KE i przez nią kreowane, wykazują coraz gorszy stan przyrody i środowiska, w tym wspomnianą utratę różnorodności biologicznej. Przeciwdziałać i zapobiegać temu miała dotychczasowa polityka UE, w której istotną częścią była i jest wspólna sieć ochrony przyrody Natura 2000. KE uznała, że w drodze do sukcesu – nikt przecież nie śmie wspomnieć o porażce – koniecznym jest jej powiększenie, wsparte ideą dodatkowych obszarów ochrony różnorodności i obszarów ochrony ścisłej.

Jedną z najistotniejszych przyczyn niewypowiedzianego niepowodzenia Natury 2000, w skali UE, ale nie poszczególnych krajów, jest zasada proporcjonalności. Logika stanowienia obszarów Natura 2000 forsowana przez KE i wspierana wyrokami Trybunału Sprawiedliwości UE, co było i jest elementem przemocy symbolicznej i strukturalnej, była bardzo uproszczona. Wkład każdego kraju członkowskiego w budowę sieci obszarów Natura 2000 powinien być proporcjonalny do krajowych zasobów typów siedlisk przyrodniczych i gatunków, wymienionych w dyrektywie siedliskowej i dyrektywie ptasiej. Można się łatwo domyślić, że różnice tych wkładów były różne. Ten co miał dużo ponosił większe koszty ochrony, niż ten który miał mało. Nawet jeśli każde państwo wypełniło swoje zobowiązanie, a tak nie jest do dzisiaj, to przecież rodziło to ogromne dysproporcje w zakresie sprawowanej ochrony przyrody. Co więcej, nie było żadnego trwałego i skutecznego mechanizmu by pomnażać wspomniane, krajowe zasoby siedlisk przyrodniczych i gatunków chronionych. Przykład może nie najlepszy, ale w czasie w którym my zwiększaliśmy swoją lesistość (do 30% w roku 2020), Holendrzy wylesiali swój kraj w tempie 4 tys. ha rocznie, do poniżej 11% powierzchni lasu.

Żadne z państw nie było zainteresowane pomnażaniem strukturalnych przeszkód i barier rozwoju, które wynikały z Natury 2000. Żadne też nie chciało ponosić kar z tytułu naruszeń celów tej unijnej formy ochrony przyrody. A przecież miał to być zwiastun, pionier i prymus, rozwoju zrównoważonego dla całego świata. Impas, czy raczej porażka była nieunikniona, bo przecież ta sama UE chciała jednocześnie zachować iluzoryczną, dominująca pozycję ekonomiczną oraz gospodarczą w świecie i jednocześnie chciała mieć najbardziej wyśrubowane wzorce restrykcji środowiskowych. To musiało się skończyć nową tragedią wspólnoty. KE dojrzała zatem do ucieczki do przodu, a więc do zwiększenia powierzchni obszarów Natura 2000, do wyznaczenia dodatkowych obszarów ochrony różnorodności biologicznej oraz do zwiększenia powierzchni obszarów ochrony ścisłej. Skoro nie można krajów zachęcić do spontanicznej ochrony, to trzeba je przymusić. 

I w tym wypadku, podobnie jak z Naturą 2000 zadziałać ma mechanizm proporcjonalności. To ciekawe, że systemy utopijne zawsze przeinaczają znaczenie pojęć. Łatwo zauważyć, że proporcjonalność jest dysproporcją, a przywrócenie przyrody naszemu życiu ma nas trwale wyrugować z 20% lądu i mórz. Otóż cele 2x30% (bioróżnorodność) i 2x10% (ochrona ścisła) nie będą dotyczyć wszystkich krajów członkowskich i każdego z osobna po równo, o nie. One dotyczą UE, a ta w tym wypadku nie posługuje się sztucznymi granicami administracyjnymi państw, które są przecież zaprzeszła pamiątką czasów ciemnych, ale odwołuje się do naturalnych granic regionów biogeograficznych i basenów morskich. O słodka naiwności, nie będzie przecież tak, że wspomina Holandia i Polska, będą musiały mieć po 2x30% i 2x10%, przecież to byłoby niepoważne i wsteczne Wspólnocie. To nie my sami będziemy decydować o tym jakie są potrzeby kontynentalnego i alpejskiego regionu biogeograficznego. Bezlitosna biogeografia pozbawiła nas suwerenności, a ten poziom postrzegania Europy jest przywilejem większej struktury i władzy administracyjnej niż ta między Bugiem, Odrą i Nysą.

Taki przywilej przyznała sobie KE, która – bez obawy maluczcy z dalekiej biogeograficznej prowincji – zaprosi do współdecydowania godnych siebie tubylców z instytucji i stowarzyszeń, które przestrzegają praworządności demokracji liberalnej. Wspólnie ustalą obowiązki krajów członkowskich do uzupełnienia sieci obszarów Natura 2000, do wyznaczenia dodatkowych obszarów ochrony oraz ochrony ścisłej. Wspólnie też ocenią czy dobrowolnie przedłożone propozycje krajów członkowskich są wystarczające. Wypracują całkowicie nieprzymuszony sposób monitorowania i raportowania krajowych postępów w zaspokajaniu oczekiwań, które ma społeczność Wspólnoty, a co wyraża KE. A że społeczność jest dziś zaniepokojona sytuacją pandemiczną UE, to państwa członkowskie zostaną zobligowane do osiągnięcia celów strategii za pomocą środków finansowania naprawy po COVID, a w ramach tzw. funduszu odbudowy i odporności oraz funduszu InvestUE. Cześć zaciągniętych kredytów, o których niedawno było głośno, skonsumuje ochrona różnorodności biologicznej.

Jeśli ktoś myśli, że ostatnie zdania, były raczej kabaretowe, do śmichu, bo wszyscy co i rusz lubią się w SN pośmiać, to z cała powagą mówię nie. Tu nie ma nic co można by podkreślić wężykiem, a ten co się zacznie śmiać, ten dostanie w ryj!

 

Komunikat Komisji do Parlamentu UE, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pt. Strategia różnorodności biologicznej UE do 2030 r. Przywracanie przyrody do naszego życia

https://translate.google.com/translate?hl=pl&sl=en&u=https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/%3Fqid%3D1590574123338%26uri%3DCELEX:52020DC0380&prev=search&pto=aue

Projekt uwag technicznych dotyczących kryteriów i wytycznych dla obszarów chronionych

https://svenskjakt.se/wp-content/uploads/2020/11/Draft-technical-note-on-criteria-and-guidance-for-protected-areas.pdf

 

Szwedzka odpowiedź w sprawie propozycji KE

Szwecja odpowiedziała Komisji Europejskiej w sprawie obszarów objętych ścisłą ochroną. • Monitor Leśny (forest-monitor.com)

 

 

 

---

tagi: gospodarka  ochrona przyrody  natura 2000  unia europejska  strategia  komisja europejska  ochrona ścisła 

	Greenwatcher
	16 stycznia 2021 08:13

46     2609    14 zaloguj sie by polubić